Toussaintkade
Toen in 1920 het huurcontract van de Leeszaal aan de Toussaintkade opgezegd dreigde te worden, moest er uitgezien worden naar een nieuwe ruimte. Ook ruimtegebrek maakte een verhuizing noodzakelijk, want het aantal gebruikers en het boekenbestand groeiden gestaag. De gemeenteraad besloot daarom op 4 juli 1921 een nieuwe bibliotheek te laten bouwen op een vrijgekomen stukje grond aan de Bilderdijkstraat.

Bilderdijkstraat
Voor de nieuwe locatie werd door de gemeentearchitect A. SchadÈe een bibliotheekgebouw ontworpen. Onmiddellijk werd met de bouw begonnen, maar door geldgebrek kon op dat moment slechts een deel gerealiseerd worden. Toch betrok de bibliotheek in 1922 dit gebouw om vervolgens rustig verder te groeien. Tussen 1925 en 1935 werden in andere delen van Den Haag filialen geopend, waardoor de bibliotheek aan de Bilderdijkstraat de hoofdvestiging van de organisatie werd, de 'Centrale Bibliotheek'.

Crisis
De groei was niet te stuiten en voltooiing van het gebouw was zeer gewenst. De cijfers spraken voor zich en in 1930 moest de gemeenteraad wel besluiten de bouw voort te zetten. Toch werd de uitvoering door de slechte economische situatie tijdens de crisisjaren nog uitgesteld tot 1933. Maar met een collectie van 77.000 banden en een gebruikersaantal van 130.000 was er geen ontkomen meer aan.

Voltooiing Centrale Bibliotheek
Het tweede gedeelte werd ontworpen door gemeentearchitect D.C. van der Zwart. Het oorspronkelijk gebouw was hierin niet meer herkenbaar, de huidige karakteristieke gevel onttrok deze volledig aan het zicht. Na het afbouwen, bestond er voorlopig een geschikt en voldoende ruim gebouw.

Verdere uitbreiding
Het steeds maar groeiend gebruik van de bibliotheek, veroorzaakte vanaf 1954 weer klachten over ruimtegebrek. Uiteindelijk leidde dit in 1976 tot een nieuwe uitbreiding van het gebouw. De verschillende slecht op elkaar aansluitende delen, veroorzaakten in het inwendige van het pand een waar labyrint. Het was duidelijk dat deze uitbreiding slechts een pleister op de wonde betekende, uiteindelijk zou er een geheel nieuw, groter en zeker moderner gebouw moeten komen.

Spui
Een eerste stap tot uitbreiding was het verplaatsen van de muziekbibliotheek en discotheek naar een pand in de Anna Paulownastraat. Maar de noodzaak voor een nieuw gebouw stond onomstotelijk vast. De weg hiernaartoe bleek echter lang en moeizaam.
Maar ondanks alle verschillende inzichten, beleidsvisies, financiÎle tegenvallers en politieke standpunten, kwam het nieuwe gebouw. Uiteindelijk werd in 1995 het oude karakteristieke pand aan de Bilderdijkstraat na meer dan 70 jaar ingeruild voor het huidige splinternieuwe bibliotheekgebouw aan het Spui, van de hand van de Amerikaanse architect Richard Meier.

Gevel behouden
Vrijwel tegelijkertijd met het ontwikkelen van de plannen voor de nieuwbouw van de Centrale Bibliotheek, ontstond het besef dat het zo karakteristieke gebouw niet mocht verdwijnen. Opnieuw volgde een lange en moeizame besluitvorming. Het uiteindelijke resultaat was het behoud van de gevel, maar het volledig nieuw optrekken van het zo weinig functionele pand erachter. Hierin zijn inmiddels kantoren, woningen, horeca en theaterruimte gerealiseerd.

Zie ook Bericht 007