Een Haagse filmtycoon in park Oosterbeek
Een argeloze wandelaar in park Oosterbeek heeft geen idee dat zijn voeten zich voortbewegen over historische filmgrond. Hoogstens zal hij zich verbazen over de wat wonderlijke bouwsels aan de rand van het park. Dat deze bouwsels de restanten zijn van een complete filmstudio zal ongeloof wekken. Dit ongeloof wordt nog groter als men weet dat Den Haag een heuse speelfilmfilmindustrie heeft gekend. Aan de Haagse filmproduktie is onlosmakelijk de naam verbonden van Loet C. Barnstijn (geboren in Enschede in 1880 - overleden in New York in december 1953). Hij begon zijn loopbaan in de film als bioscoopexploitant. Zo bezat hij van 1915 tot 1921 een aantal bioscopen in de Boekhorststraat in Den Haag. In 1916 begon hij zijn eigen filmverhuurkantoor: HAP Film, gevestigd aan de Hoefkade. Barnstijn wist de verhuurrechten van de grote Amerikaanse filmproducenten binnen te slepen. In februari 1918 werd Barnstijn de eerste voorzitter van de Bond van Bioscooptheaters (de latere Bioscoopbond). In het begin van de jaren dertig van de vorige eeuw richtte de Haagse filmtycon de Loet C. Barnstijn Filmstudio en Laboratium NV op.

De Loetafoon was ook van Barnstijn
In 1927 maakt Barnstijn in de studio's van Warner Bros in de VS voor het eerst kennis met de geluidsversterking bij de film. Hij koopt enkele patenten voor geluidstechniek in de VS en laat in Nederland zijn eigen Loetafoon ontwerpen: een mechanische koppeling tussen de filmprojector en platenspeler waardoor synchronisatie tussen beeld en geluid mogelijk werd. De Loetafoon werd gemaakt in samenwerking met Philips. De première van de Loetafoon was op 31 januari 1929 in Utrecht. Amper een jaar later waren reeds 250 bioscopen in Nederland voorzien van de Loetafoon. Enkele jaren later kreeg de Loetafoon al stevige concurrentie van het optische geluidsspoor op de filmband.

Benoordenhoutseweg met ingang van

park Oosterbeek

Tweede filmstudio van Nederland
Barnstijn bouwde in 1935 tussen de eeuwenoude bomen van het landgoed Oosterbeek (achter Clingendael) zijn Filmstad: de tweede moderne filmstudio van Nederland (Cinetone in Duivendrecht was in 1933 de eerste). Op 12 oktober 1935 werd Filmstad op het landgoed Oosterbeek geopend. Bij de opening waren de ministers van Handel, Nijverheid en Scheepvaart en van Binnenlandse Zaken aanwezig. De opening werd door het Polygoon-bioscoopjournaal gefilmd. Op Oosterbeek waren twee opnamehallen gebouwd, een geluidsstudio, technische werkplaatsen, een filmkluis, een transformatorstation en diverse kantoren. In de nieuwe studio's werd onder meer de film Merijntje Gijsen opgenomen naar het beroemde gelijknamige boek van A.M. de Jong. Loet Barnstijn mocht zich een Nederlandse filmtycoon noemen.

Benoordenhoutseweg, landgoed Oosterbeek met

de gebouwen van 'Filmstad', oktober 1945

Een Engels bombardement was het einde van Filmstad
Toen in mei 1940 de Duitsers Nederland overvielen verbleef Barnstijn in de Verenigde Staten. Als joodse man had hij daarmee het geluk aan zijn zijde. Minder gelukkig was zijn Filmstad. De studio werd door de Duitsers gekocht en aan de UFA overgedragen. Deze bekende Duitse filmmaatschappij maakte onder meer de nazifilm Rembrandt van regisseur Hans Steinhoff in Filmstad. Daarnaast gebruikten de bezetters het landgoed om V1's en V2's af te monteren. In april 1944 vonden de Engelsen het welletjes en werd een bombardement op het landgoed uitgevoerd. Hierbij werd een groot deel van Filmstad vernield. Wat er nog restte van de bebouwing kreeg na de Tweede Wereldoorlog een andere bestemming. Barnstijn kwam in 1945 terug naar Den Haag en begon in het voormalige filmhuis van Filmstad een verhuurkantoor voor Amerikaanse speelfilms. In 1950 ging hij terug naar de VS. In Den Haag bleef de naam Filmstad nog heel lang verbonden aan een aantal voetbalvelden die aan de rand van park Oosterbeek waren gesitueerd.

Kennis aan Barnstijn/Filmstad?
Zijn er mensen die nog herinneringen hebben aan Loet Barnstijn of zijn Filmstad?
Het filmfestival Film by the Sea wil in september 2004 een programma brengen over Barnstijn. Ook bestaan er plannen voor een tv-documentaire over deze Haagse filmtycoon.